آیا میدانستید که 1
آیا میدانستید که :رمان داستان دو شهر نوشته چارلز دیکنز با فروش ۲۰۰ میلیون
نسخه، پرفروشترین کتاب تک‌جلدی جهان است؟
آیا میدانستید که :پس از خورشید، ستارهٔ شباهنگ درخشان‌ترین ستارهٔ آسمان شبانه‌است؟
آیا میدانستید که :آلبوم تریلر، اثر مایکل جکسون است با اختلاف ۶۰ میلیون نسخه با دومین آلبوم، پر فروش‌ترین آلبوم موسیقی جهان است؟
آیا میدانستید که :سوزن‌دوزی‌های مهتاب نوروزی، مشهورترین سوزن‌دوز ایران، در کاخ موزه سعد آباد نگهداری می‌شود؟
آیا میدانستید که :صفحه وب میلیون دلاری وب‌گاهی است که در سال ۲۰۰۵ توسط الکس تیو، برای تأمین مخارج تحصیلات دانشگاهی خود شکل گرفت و از یک میلیون پیکسل تشکیل شده‌است؟
آیا میدانستید که :روح‌الله نیکپا نخستین مدال آور المپیک در تاریخ کشور افغانستان است؟
آیا میدانستید که :فرانسیس فورد کوپولا پدید آورنده سه گانه فیلم پدرخوانده عموی نیکولاس کیج، بازیگر معروف و برنده جایزه اسکار بهترین بازیگر مرد است؟
آیا میدانستید که : ویتک خرس معروف ایرانی ارتش لهستان بود که به ازای دو کنسرو ماهی به سربازان ارتش لهستان فروخته و به خدمت در ارتش این کشور مشغول شد؟
آیا میدانستید که : جان استفن آکواری دونده استقامت اهل کشور تانزانیا است که با وجود کسب مقام آخر در ماراتن بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۶۸ مکزیکو سیتی معروف تر از برنده اتیوپیایی این دوره از مسابقات شد؟
آیا میدانستید که : محمد حسین کبادی از امدادگران و جزو نیروهای واکنش سریع هلال احمر ایران مسافت یک هزار و ۵۰ کیلومتری خلیج فارس را در ۸۵ روز شنا کرد؟
آیا میدانستید که : گورستانی در محله دولاب در جنوب شهر تهران وجود دارد که بزرگترین آرامگاه لهستانی‌های پناهنده به ایران در سال ۱۹۴۲ میلادی است؟
آیا میدانستید که : باباشمل لقبی بود که به سردسته ٔلوطی‌ها و داش‌های شناخته شدهٔ محله‌های تهران اطلاق می‌شد؟
آیا میدانستید که : لغت‌نامه دهخدا علاوه بر علی‌اکبر دهخدا و همکاران اولیه وی، گروهی ۴۸ نفره از پژوهندگان زبان و ادب فارسی را در طی بیش از شصت سال به تهیه مواد، تنظیم و تالیف آنها وا داشته بود؟
آیا میدانستید که : پردهٔ آهنین نامی بود که دیوار برلین اصلی‌ترین نماد جنگ سرد به آن مشهور شده بود. این دیوار به مدت ۲۸ سال شهر برلین آلمان را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم کرده بود؟
آیا میدانستید که : آرامگاه کوروش کوچک یا گور دختر درست همانند آرامگاه کورش بزرگ در پاسارگاد است با این تفاوت که اندازه‌ای کوچکتر دارد؟
آیا میدانستید که : محمد ظاهر شاه آخرین پادشاه افغانستان بود که در سال ۱۹۳۳ میلادی، در ۱۹ سالگی به پادشاهی رسید و به مدت چهل سال فرمانروای این کشور ماند؟
آیا میدانستید که : بحران ایران ماجرای پدیداری و سپس نابودی حکومت ملی آذربایجان به رهبری جعفر پیشه‌وری و به پشتیبانی شوروی در سالهای ۱۳۲۴ و ۱۳۲۵ در منطقهٔ آذربایجان ایران بود که در اصل یکی از سرآغازهای جنگ سرد شد؟
آیا میدانستید که : پسرک یا پسر کوچولو نام نخستین بمب هسته‌ای بود که در یک جنگ بکار برده شد. بمب دوم که فت من نام داشت سه روز بعد روی شهر ناگازاکی انداخته شد؟
آیا میدانستید که : باربارا هارمر نخستین خلبان هواپیماهای مافوق صوت کنکورد در سن ۱۵ سالگی تحصیل را رها کرد تا آرایشگر شود. وی مدت ۵ سال این حرفه را ادامه داد؟
آیا میدانستید که : بوداسَف در اندیشه‌های بودایی به موجوداتی گفته می‌شود که به همهٔ موجودات هوشمند دیگر کمک می‌کنند تا به بیداری روحانی برسند؟
آیا میدانستید که : کوش‌نامه منظومه‌ای حماسی-اساطیری است که در قرن ششم هجری توسط ایرانشاه بن ابی‌الخیر در سالهای ۵۰۰ تا ۵۰۴ هجری به سبک شاهنامه نوشته شده و از تاریخنامههای ملّی افسانه‌ای منظوم فارسی است؟
آیا میدانستید که :تازیانه خداوند لقبی است که رومیان به آتیلا رهبر قوم هونها داده بودند که در زمان حیاتش بزرگترین امپراتوری را در اروپا، از رود اورال تا دانوب داشت؟
آیا میدانستید که :رضا جباری هواپیماربای پرواز شماره ۷۰۷ کیش ایر در ۲۸ شهریور ۱۳۷۴ بود. وی پس از ۱۲ سال از این ماجرا ملیت کشور اسرائیل را برای ادای دِین به کشور میزبان پذیرفت؟
آیا میدانستید که :کلاشنیکف یا آکا-۴۷ یک سلاح تهاجمی است که به نام سازنده آن میخائیل کلاشنیکف نام گرفته‌است؟ این اسلحه در ایران به اشتباه کلاشینکف خوانده می‌شود.
آیا میدانستید که :مهران کریمی ناصری زاده ۱۹۴۲ میلادی در مسجدسلیمان ایران و یک پناهنده ایرانی است که تا سال ۲۰۰۶ به مدت ۱۸ سال در فردوگاه بین‌المللی شارل دو گل فرانسه زندگی کرد؟
آیا میدانستید که :تیمور معروف به تیمور لنگ پایه‌گذار خاندان تیموریان تمام جهان‌گشایی‌ها و جنگ‌هایش را پس از سن ۵۰ سالگی انجام داده‌است؟
آیا میدانستید که :شهناز آزاد روزنامه‌نگار و یکی از پیشگامان جنبش زنان ایران، دختر حسن رشدیه (پدر فرهنگ جدید ایران) است؟
آیا میدانستید که :در دههٔ شصت فیلمی از سیمای جمهوری اسلامی ایران از زندگی و نبردهای اسپرخ‌خان، خانِ بلغارها دوبله و پخش شد که در آن، نام او را اِسپاروخان می‌خواندند؟
آیا میدانستید که : نخستین شورش ثبت شده در تاریخ بشر، توسط کارگران معبد خوفو بخاطر قطع شدن جیره سیر آنها به وقوع پیوسته است؟
آیا میدانستید که :هه پینگ‌پینگ اهل کشور چین با داشتن ۷۴٫۶۱ سانتی‌متر قد، کوچکترین مرد دنیا بود؟
آیا میدانستید که :شبتای زوی که ادعا می‌کرد مسیح موعود یهودیان است در سن چهل سالگی به اجبار محمد چهارم، به دین اسلام روی آورد؟
آیا میدانستید که :پرچم بریتانیا در سال ۱۷۰۷ میلادی از ترکیب پرچم اسکاتلند، پرچم انگلستان و پرچم ایرلند شمالی بوجود آمده‌است؟
آیا میدانستید که :رزم‌ناو هود بزرگترین رزم‌ناو ساخته شده و یکی از افتخارات نیروی دریایی پادشاهی بریتانیا در ۲۴ می ۱۹۴۱ با نخستین شلیک توپخانه نبردناو بیسمارک آلمان در عرض ۵ دقیقه غرق شد؟
آیا میدانستید که :شیردال در میان مردمان ایران باستان و عیلامی‌ها نقش محافظ گنجینه‌های خداوند را به عهده داشتند؟
آیا میدانستید که :قلعه شوش قلعه‌ای است که توسط ژاک دو مورگان فرانسوی برای سکونت باستان‌شناسان فرانسوی و با استفاده از آجرهای کاخ آپادانای شوش و سنگ‌نبشته‌های میخی چغازنبیل ساخته شده‌است؟
آیا میدانستید که : گاو سنگی بزرگ کاخ آپادانای شوش که حدود دوازده تن وزن داشت زیر ضربات پتک ژان دیولافوای فرانسوی شکسته شد؟
آیا میدانستید که : جورج غول پیکر بزرگترین سگ دنیاست. جورج غول پیکر با بلندی قد ۱٫۰۹ متر و وزن ۱۱۱ کیلوگرم در آریزونای آمریکا زندگی می‌کند؟
آیا میدانستید که : برادران غلامعلی بایندر و یدالله بایندر یکی در خلیج فارس به دست نیروهای انگلیسی و دیگری در دریای خزر به دست نیروهای روسی با فاصله یک روز از هم در راه دفاع از میهن کشته شدند؟
آیا میدانستید که : جورج هربرت واکر بوش و جورج دبلیو بوش دو رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا از اعضای محفل مخفی جمجمه و استخوان اند؟
آیا میدانستید که :باراک اوباما در سال ۲۰۱۰ بعد از گذشت ۶۲ سال، بابت آزمایش میکروب سفلیس در گواتمالا توسط دولت ایالات متحده آمریکا بر روی شهروندان این کشور، عذر خواهی کرد؟
آیا میدانستید که : نقش رستم مجموعه‌ای باستانی در روستای زنگی‌آباد استان فارس است که از حدود سال ۱۲۰۰ پیش از میلاد تا سال ۶۲۵ میلادی مورد استفاده بوده‌است؟
آیا میدانستید که :حسن رشدیه که لقب پدر فرهنگ جدید ایران به او داده‌اند با توصیه پدرش که از روحانیان بود به جای رفتن به نجف و خواندن درس طلبگی، به استانبول، مصر و بیروت رفت تا آموزگاری نوین را فراگیرد؟
آیا میدانستید که :حسین امانت در ۲۴ سالگی طرح برج آزادی را که تلفیقی از معماری دوران هخامنشی، ساسانی و دوره اسلامی است با نام میدان شهیاد در مدت ۲۸ ماه اجرا کرد؟
آیا میدانستید که :جبار باغچه‌بان بنیان‌گذار نخستین کودکستان، نخستین مدرسه کر و لال‌های ایران و همچنین نخستین مؤلف و ناشر کتاب کودک در ایران است؟
آیا میدانستید که :طاق کسری یا ایوانِ مداین نام کاخ پادشاهان ساسانی در شهر بغداد است که بلندترین طاق خشتی ساخته شده به دست انسان می‌باشد؟
آیا میدانستید که :گیوم آپولینر یکی از برجسته‌ترین شاعران نخستین دهه قرن بیستم میلادی در فرانسه به اتهام دزدی از موزه لوور یک هفته در زندان بود؟
آیا میدانستید که :دیپ بلو نخستین کامپیوتر شطرنجبازی است که در ماه مه ۱۹۹۷ توانسته‌است قهرمان شطرنج جهان را شکست دهد؟
آیا میدانستید که :پنگوئن امپراتور نر در مدت دوماهی که وظیفه محافظت از تخم را به عهده دارد هیچ چیز نمی‌خورد؟ (تصویر)
آیا میدانستید که :هایکو کوتاه‌ترین گونهٔ شعر در جهان است و ژاپنی‌ها ابداع کنندهٔ هستند؟
آیا میدانستید که :مایاها نخستین قومی در جهان بودند که در حدود سال ۳۶ پیش از میلاد موفق به کشف عدد صفر شدند و تنها ششصد سال بعد بود که هندی‌ها به راز صفر پی بردند؟
آیا میدانستید که :اَرگ رایِن در شهر کرمان با مساحتی بیش از بیست و دو هزار مترمربع، دومین بنای خشتی بزرگ جهان پس از ارگ بم است؟
آیا میدانستید که :آفریقای سیاه اصطلاحی است که برای مناطق جنوب صحرای بزرگ آفریقا به‌کار می‌رود و این نام به خاطر سیاه‌پوست بودن اکثر ساکنان این مناطق رواج یافته‌است؟
آیا میدانستید که :سیاه‌مجد در اساطیر ایران دوره اسلامی نام مرد سیاهپوستی است که اغلب در پشت مسجدها و در حال قضای حاجت است؟
آیا میدانستید که :زامبی رایانه‌ای اغلب برای فعالیت‌هایی مانند گسترش هرزنامه‌های الکترونیکی و بدون آگاهی صاحب واقعی رایانه، مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد؟
آیا میدانستید که :دیناور به پیروان دین مانوی گفته می‌شد. آئینی عرفانی که ترکیبی از ادیان مسیحیت، زرتشتی و گنوسی بود؟
آیا میدانستید که :پلاستوفوم نوعی پلیمر سفید رنگ که عایق رطوبت، صدا و حرارت است. این پلیمر در ایران به نام یونولیت شناخته می‌شود؟
آیا میدانستید که :غلامحسین نقشینه بازیگر معروف نقش دایی جان ناپلئون بود که در خردادماه سال ۱۳۴۱ با سِمت معاون مدیرکل امور مخابرات سازمان برنامه و بودجه بازنشسته شد؟
آیا میدانستید که :شطرنج۹۶۰ گونه‌ای از بازی شطرنج است که بابی فیشر قهرمان سابق شطرنج جهان، پدید آورنده آن است. تنها تفاوت این شطرنج با شطرنج کلاسیک در چگونگی جای‌گیری مهره‌ها (به جز پیاده‌ها) است؟
آیا میدانستید که :جنگ تریاک بین سالهای ۱۸۴۰ تا ۱۸۴۲ میلادی میان انگلستان و چین روی داد. این جنگ نخستین مرحله نفوذ موثر کشورهای اروپای غربی به چین به شمار می‌رود؟
آیا میدانستید که :تلخ‌ترین ترکیب شیمیایی شناخته شده تاکنون توسط بشر دناتونیوم نام دارد؟
آیا میدانستید که :کافه گلاسه، بستنی‌های فرنگی، قهوه ترک و قهوه فرانسوی برای نخستین بار در سال ۱۳۰۶ در کافه نادری به ایرانیان عرضه شد؟
آیا میدانستید که :یهودی سرگردان در ادبیات عامیانهٔ اروپا داستان یک یهودی است که به مسیح توهین می‌کند، و به تاوان آن تا بازگشت مسیح باید زمین را بپیماید؟
آیا میدانستید که :تیله را در اهواز و آبادان فِنگ، در خراسان توشله، در تبریز مازی، در ایلام گُلو و در سقز کردستان که لا می گویند؟
آیا میدانستید که : اِدو نام یک دهکدهٔ ماهیگیری کوچک در ژاپن بود که بعدها به یکی از بزرگترین شهرهای جهان به نام توکیو، به معنی پایتخت شرقی، تبدیل شد؟
آیا میدانستید که :نام آذربایجان معرب آتروپاتکان است و ریشه نام به سردار پارسی هخامنشیان، آتروپات برمی‌گردد که بخش‌های شمال ایران را در زمان حمله اسکندر از اشغال حفظ کرد؟
آیا میدانستید که :نمایش آدم و حوا نخستین تئاتر زنان در ایران بود که محوریت آن آزادی زنان بود و نمایش‌نامه آن توسط جمعیت نسوان وطنخواه و میرزاده عشقی در سال ۱۳۰۲ آماده شده بود؟
آیا میدانستید که :پنگوئن امپراتور می‌تواند ۱۸ دقیقه در عمق ۵۳۵ متری زیر آب بماند. و در شرایط اضطراری، توانایی کاهش سوخت و ساز بدن و غیرفعال کردن عملکرد اندام‌های غیر ضروری را دارد؟
آیا میدانستید که :نام کوروش بزرگ در پارسی باستان «کوروش»، در زبان عیلامی «کوراش»، در متون اکدی «کورِش»، در تورات بصورت «کورُش» و «کورِش»، در زبان یونانی «کورُس»، در کتاب آثار الباقیه «کورُش»، در مروج الذهب «کورُس» و در کتاب تاریخ الرسل و الملوک «کِیرُش» نوشته شده‌است؟
آیا میدانستید که :موزه هنرهای معاصر تهران بزرگترین و گرانبهاترین گنجینه آثار هنری مدرن در خارج از ایالات متحده و اروپا را داراست؟
آیا میدانستید که :سیاه‌چاله ناحیه‌ای از فضا-زمان است که هیچ چیز، حتی نور هم نمی‌تواند از میدان گرانشی آن بگریزد؟
آیا میدانستید که :نادر جهانبانی، سپهبد خلبان نیروی هوایی شاهنشاهی ایران، به خاطر چهره اروپایی‌اش به عنوان ژنرال چشم‌آبی معروف بود؟
آیا میدانستید که :فیفا ۱۰۰ نام فهرستی از صد بازیکن فوتبال برتر دنیاست که به درخواست فیفا و بوسیله پله، بازیکن فوتبال برزیلی، در سال ۲۰۰۴ نوشته شده‌است؟
آیا میدانستید که :هارولد لوید که حرکات خطرناک در داستان فیلم را خود انجام می‌داد به همراه چارلی چاپلین و باستر کیتون در زمره محبوب‌ترین کمدین‌های دوران فیلم صامت به‌شمار می‌آید؟
آیا میدانستید که :دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه جهان و بزرگترین منبع ماهیان خاویاری در جهان بیش از ۹۰ درصد خاویار جهان را تأمین می‌کند؟
آیا میدانستید که :ماهاتما به معنای روح بزرگ لقب مهانداس کارامچاند گاندی رهبر سیاسی و معنوی هندی‌ها بود که ملت هند را در راه آزادی از استعمار امپراتوری بریتانیا رهبری کرد؟
آیا میدانستید که :کندترین ماهی دریا اسب دریایی است که با سرعت ۰٫۰۱۶ کیلومتر بر ساعت شنا می‌کند؟
آیا میدانستید که :استارباکس با داشتن ۱۹۹۷۲ شعبه در ۶۰ کشور دنیا، بزرگترین کافی‌شاپ زنجیره‌ای در جهان است؟
آیا میدانستید که :آسپرین یکی از پر طرفدارترین داروها در دنیاست که سالانه ۵۰۰۰۰ میلیون عدد از آن در جهان مصرف می‌شود؟
آیا میدانستید که :ببرهای تامیل یک گروه نظامی جدایی‌طلب است که در ماه می سال ۱۹۷۶ برای ایجاد یک ایالت مستقل در شمال و شرق سری‌لانکا پایه‌گذاری شد؟
آیا میدانستید که :نخستین آلبوم راک اند رول به دست فرهاد مِهراد معروف به فرهاد در ایران منتشر شد؟
آیا میدانستید که :امپراتوری مغول در سده‌های میانی تاریخ (۵۰۰ میلادی تا ۱۵۰۰ میلادی) با وسعت ۲۴ میلیون کیلومتر مربع بزرگترین امپراتوری جهان بشمار می‌آمد؟
آیا میدانستید که :جان رونالد روئل تالکین خالق رمان‌های هابیت و ارباب حلقه‌ها و ۱۵ زبان تخیلی است که شخصیت‌های مختلف سرزمین‌های خیالی داستان‌هایش به آن زبان‌ها سخن میگویند؟
آیا میدانستید که :استوانهٔ کوروش در سال ۱۹۷۱ میلادی به همهٔ زبان‌های رسمی سازمان ملل متحد منتشر شد و بدلی از این استوانه در مقر سازمان ملل در شهر نیویورک قرار گرفت؟
آیا میدانستید که :الیا کازان به عنوان کارگردان، دو جایزه اسکار، چهار جایزه گلدن گلوب و سه جایزه تونی را از آن خود کرد؟
آیا میدانستید که :تنها جانوری که می‌تواند پس از بلوغ جنسی به دوره نابالغی بازگردد، تیولا یا عروس دریایی نامیرا است که صدها سال عمر می‌کند؟
آیا میدانستید که :سومو یک سبک کُشتی ژاپنی است که در آن هدف شرکت‌کنندگان این است که حریف خود را از رینگ بیرون انداخته یا او را وادار کنند تا یکی از اعضای بدن خود را بر زمین گذارد؟
آیا میدانستید که :سرخ‌جامگان به رهبری مازیار در طبرستان و خرم‌دینان به رهبری بابک در آذربایجان علیهٔ عباسیان قیام کردند و سرانجام کشته شدند؟
آیا میدانستید که :نوار موبیوس سطحی است که فقط یک رو و فقط یک مرز دارد. این نوار مثالی از یک رویهٔ جهت‌ناپذیر در ریاضیات است؟
آیا میدانستید که :ریچارد نیکسون از سال ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۴، سی‌وهفتمین رئیس جمهور آمریکا بود و تا به امروز نخستین و تنها رئیس‌جمهور این کشور است که از مقام خود کناره‌گیری کرده‌است؟
آیا میدانستید که :« زبان مردم آذربایجان نه ترکی بلکه زبانی بنام زبان تاتی ایران بوده‌است » موضوع رساله دکترای احسان یارشاطر بود؟
آیا میدانستید که :در جریان محاکمهٔ پزشک احمدی در سال ۱۳۲۰، احمد کسروی با این عنوان که او «واسطه افزار جرم» بوده نه عامل آن، وکیل مدافع وی بود؟
آیا میدانستید که :دقیقی آغاز کننده سرایش شاهنامه و از معدود شاعران ادبیات فارسی است که آئین مزدیسنا داشته‌است؟
آیا میدانستید که :یوناتان نتانیاهو برادر بزرگ‌تر بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل در جریان عملیات آزادسازی مسافران هواپیمای فرانسوی در ۴ ژوئیه ۱۹۷۶ در فرودگاه انتبه کشته شد؟
آیا میدانستید که :بهاءالدین ولد نام پدر و بهاء ولد نام پسر مولوی بوده‌است؟
آیا میدانستید که :قلعه دختر به قلعه‌های دست‌نیافتنی‌ای می‌گفتند که تصرف آنها مشکل بوده‌است و در چندین شهر ایران آثاری از آنها برجای مانده‌است. همچنین گاه در مقابل آنها قلعه دیگری به نام قلعه پسر ساخته می‌شد؟
آیا میدانستید که :ام‌تی‌وی نخستین شبکه تلویزیونی جهان بود که به طور شبانه روزی موسیقی پخش می‌کرد؟
آیا میدانستید که : برج گنبد کاووس بلندترین بنای آجری دنیا است و بیش از هزارسال قدمت دارد؟
آیا میدانستید که : بتهوون بهترین آثارش را در دورانی که کم‌شنوا و در نهایت ناشنوا بود خلق کرد و بیشترین ساختارشکنی‌هایش مربوط به این دوران است؟
آیا میدانستید که : گروهی از ماساگت‌ها که از اقوام ایرانی‌تبار و از تیرهٔ سکایی در آسیای میانه بودند به جنوب شرقی ایران کوچیدند و این سرزمین را به نام خود سکستان یا سیستان کنونی خواندند؟
آیا میدانستید که : پروژهٔ منهتن (پروژهٔ ساخت بمب اتم) با امضا و تائید آلبرت اینشتین شروع شد، اما با این وجود سازمان اف‌بی‌آی به دلایل امنیتی به وی اجازهٔ مشارکت در این پروژه را نداد؟
آیا میدانستید که : رمز ژنتیکی مربوط به رفتارِ تعلّقی (دوستانه) در انسان و بونوبو (شامپانزهٔ کوتوله) مشترک است؟ این کد ژنتیکی در شامپانزه معمولی نیست؟
آیا میدانستید که : نبرد نرماندی بزرگترین عملیات آبی خاکی تاریخ محسوب می‌شود؟
آیا میدانستید که : جنگ ایران و عراق (به مدت ۸ سال) طولانی‌ترین جنگ سده بیستم میلادی بود؟
آیا میدانستید که : کمبوجیه دوم پسر بزرگ کورش هنگامی‌که به پادشاهی رسید به سوی مصر لشکر کشید و بر فرعون‌های مصر که بیش از سه هزار سال حکومت می‌کردند پیروز گشته و وارد مصر شد؟
آیا میدانستید که : سلیمان حییم علاوه برفرهنگ‌های انگلیسی به فارسی و برعکس، فرهنگ‌های فرانسوی به فارسی، عبری به فارسی و برعکس را نیز تدوین کرده‌است و با زبان‌های ترکی و آلمانی و روسی آشنایی داشته‌است؟
آیا میدانستید که : دکتر علی ملک‌حسینی نخستین پیوند کبد از فرد زنده به فرد زنده را در بیمارستان نمازی شیراز انجام داد؟
آیا میدانستید که : در دورهٔ جنبش مشروطه انجمن‌های سرّی و نیمه‌سری زیادی در ایران به وجود آمدند؛ در این دوران انجمن‌های زنان نیز به طور مخفیانه شکل گرفتند که در انقلاب مشروطه شرکت می‌کردند و سپس سازمان‌های حقوق زنان تاسیس شدند که جنبش زنان ایران را آغاز کردند؟
آیا میدانستید که : قلندران معمولاً دلقی سبزرنگ از جنس پشم پوشیده و موی سر و ریش و سبیل و گاهی بعضی از آنان ابروی خود را نیز می‌تراشیده‌اند؟
آیا میدانستید که : شاپور دوم ساسانی پیش از زاده شدن و وقتی درون شکم مادرش بود، پدرش هرمز دوم درگذشت؛ در روایات آمده که درباریان و موبدان تاج شاهی بر شکم مادرش گذاشتند؛ بدین ترتیب وی از بدو تولد شاهنشاه بود؟
آیا میدانستید که : بمب هیدروژنی تزار قوی‌ترین بمب آزمایش شده توسط بشر است که حدود ۳۰۰۰ برابر بمب اتمی هیروشیما قدرت داشت و تا ۶۰۰۰ برابر نیز قابل ارتقا بود؟
آیا میدانستید که : نبرد عین جالوت اولین نبردی بود که در آن مغول‌ها به شکل ماندگاری شکست خورده و از ادامه پیشروی بازماندند؟
آیا میدانستید که : پیمان نانجینگ پیمانی بود که پس از جنگ تریاک نخست بین بریتانیا و چین بسته شد و مطابق آن هنگ کنگ به پادشاهی بریتانیا واگذار شد؟
آیا میدانستید که : کوه سرگردان جلد سوم جزیره سرگردانی و آخرین رمان سیمین دانشور، از سال ۱۳۸۶ مفقود شده‌است؟
آیا میدانستید که : مزدا نام شرکت خودروسازی مشهور ژاپنی، برگرفته از نام اهورامزدا بوده‌است؟
آیا میدانستید که : سمیرامیس ملکهٔ افسانه‌ای سرزمین بابل است که باغ‌های معلق بابل برای او ساخته شد؟
آیا میدانستید که : تا پیش از آن که رضاشاه، شیره‌کش‌خانه‌ها را تعطیل و اداره آنها را ممنوع نماید این مکان‌ها در دوره ناصرالدین‌شاه قاجار در اوج فعالیت خود بود ؟
آیا میدانستید که : بلشویک‌ها گروهی از حزب کارگر سوسیال دموکرات مارکسیستی روسیه بودند که در دومین کنگره حزب در ۱۹۰۳ به رهبری ولادیمیر لنین از دستهٔ منشویک‌ها (اقلیت) جدا شده و نهایتاً حزب کمونیست شوروی را تشکیل دادند؟
آیا میدانستید که : بلز پاسکال در سن ۱۸ سالگی، برای کمک به پدرش در انجام محاسبات ریاضی، یک ماشین‌حساب مکانیکی ساخت که قادر به جمع و تفریق اعداد بود که بعدها به نام ماشین حساب پاسکال شهرت یافت؟
آیا میدانستید که : رنسانس یا نوزایی در سالهای ۱۳۰۰ از ایتالیا آغاز شد و در طول سه قرن در سراسر اروپا انتشار یافت؟
آیا میدانستید که : جایزه هوگو قدیمی‌ترین و یکی از معتبرترین جوایز در زمینهٔ داستان نویسی علمی–تخیلی و خیال‌پردازی است که به افتخار هوگو گرنزبک بنیان‌گذار نخستین مجلهٔ علمی-تخیلی به نام او نام‌گذاری شده‌است؟
آیا میدانستید که : مرغ چنگ پرنده‌ای از خانوادهٔ گنجشک‌سانان و شناخته شده ترین پرندهٔ بومی استرالیا است. این پرنده می‌تواند هر صدایی که در پیرامونش به گوش می‌رسد را تقلید کند حتی صدای بسته شدن دریچهٔ دوربین در هنگام عکس گرفتن؟
آیا میدانستید که : از آنجا که دو قاره آسیا و اروپا مرز طبیعی ویژه‌ای ندارند و مرزبندی کنونی میان این دو قاره بیشتر تاریخی-فرهنگی است؛ برخی از گیتاشناسان این دو قاره را قاره‌ای یکپارچه می دانند و آن را اوراسیا می‌خوانند؟
آیا میدانستید که : فرانسیسکو وارایو بازی کن پیشین تیم ملی فوتبال آرژانتین در اوت سال ۲۰۱۰ آخرین فرد زنده از میان بازیکنان مرحلهٔ نهایی جام جهانی فوتبال ۱۹۳۰ اروگوئه بود که در سن صد سالگی درگذشت؟
آیا میدانستید که : جنبش وهابیت پیش از پایه‌گذاری حکومت پادشاهی عربستان سعودی به دست ملک عبدالعزیز، یک بار توسط سلطان عثمانی در سال ۱۸۱۸ و بار دیگر به دست خاندان رشیدیه (از شمال عربستان) از تسلط سیاسی و مذهبی بر عربستان باز ماند؟
آیا میدانستید که : امپراتریس گو-ساکوراماشی ۱۱۷مین فرمانروا و در تمام دوره‌های امپراتوری ژاپن وی ۸مین و آخرین امپراتریسِ فرمانروای ژاپن است؟
آیا میدانستید که : سروانتس رمان‌نویس، شاعر، نقاش و نمایشنامه‌نویس اسپانیایی بود و در جنگ لپانتو در مقابل امپراتوری عثمانی جنگید و بر اثر جراحات وارده دست چپش از کار افتاد؟
آیا میدانستید که : بر روی سنگ قبر نیکوس کازانتزاکیس نوشته شده: «نه آرزوئی دارم، نه می‌ترسم. من آزادم»؟
آیا میدانستید که : آتش جنگ جهانی اول در ۱۱ نوامبر ۱۹۱۸ خاموش شد در حالیکه پیمان ورسای در در ۲۸ ژوئن سال ۱۹۱۹ میلادی به امضا رسید و در ۱۰ ژانویه ۱۹۲۰ به مرحله اجرا گذاشته شد؟
آیا میدانستید که : در سال ۱۹۳۳ و در جریان رکود بزرگ، برای مدتی ورود شهروندان دیگر مناطق آمریکا به کالیفرنیا توسط مسئولان ایالتی با محدودیت روبرو شده بود؟
آیا میدانستید که : پرتاب روباه یکی از بازی‌های پرطرفدار قرن‌های هفده و هجده میلادی در بیشتر قسمت‌های اروپا بود؟
آیا میدانستید که : کاظم رجوی نخستین نمایندهٔ ایران در مقر سازمان ملل متحد در ژنو پس از انقلاب ۱۳۵۷ بود که در تاریخ ۲۴ آوریل ۱۹۹۰ در نزدیکی خانه‌اش هدف ۶ گلوله قرار گرفت؟
آیا میدانستید که : هووخشتره تواناترین شاه ماد اولین پادشاهی است که یک سلطنت سراسری را در ایران تشکیل داد و ایران را به عنوان یک قدرت مهم جهان آن زمان مطرح کرد؟
آیا میدانستید که : صبیحه گوکچن، دخترخواندهٔ مصطفی کمال آتاترک، اولین خلبان زن هواپیماهای جنگنده در سرتاسر جهان است؟
آیا میدانستید که : طلا شکل‌پذیرترین ماده‌است و یک اونس آن را می‌توان به اندازهٔ ۳۰۰ پا پهن کرد؟
آیا میدانستید که : در سنت مذهبی مایا خدایان زوج بودند و هرکدام برای خود قرینه‌ای نیز داشتند که همکار و همدمشان بود؟
آیا میدانستید که : مونته‌نگرو از ۲۱ مه ۲۰۰۶ و کوزوو از ۱۸ فوریه ۲۰۰۸ به عنوان کشور شناخته شدند؟
آیا میدانستید که : پس از کشته‌شدن پاتریس لومومبا، شعری با نام «سرود بهار» از عبدالله بهزادی در سوگ وی خطاب به همسر او در هفته‌نامه سپید و سیاه به‌چاپ رسید که بعدها متن سرود انقلابی بهاران خجسته باد شد؟
آیا میدانستید که : دنباله‌دار سی/۲۰۱۲ اس۱ هنگامی که در حضیض خود در روز ۲۸ نوامبر ۲۰۱۳ جای گیرد، درخشان تر از ماه کامل در آسمان دیده خواهد شد؟
آیا میدانستید که : نام شهر تفتناز در سوریه عربی نیست بلکه ریشه آن به زبان هیتی باز می‌گردد؟
آیا میدانستید که : ساختمان پایتخت ایالت ویسکانسین در ۲۶ فوریهٔ ۱۹۰۴ میلادی آنچنان سوخت که می‌توان گفت، با خاک یکسان شد؟
آیا میدانستید که : منارهٔ مسجد حسن دوم با بلندی ۲۱۰ متر، بلندترین مناره در جهان است و در بالای آن پرتوهای لیزر تابیده می‌شود و مستقیم به سوی مکه اشاره دارد؟
آیا میدانستید که :پس از خورشید، ستارهٔ شباهنگ درخشان‌ترین ستارهٔ آسمان شبانه‌است؟
آیا میدانستید که :آلبوم تریلر، اثر مایکل جکسون است با اختلاف ۶۰ میلیون نسخه با دومین آلبوم، پر فروش‌ترین آلبوم موسیقی جهان است؟
آیا میدانستید که :سوزن‌دوزی‌های مهتاب نوروزی، مشهورترین سوزن‌دوز ایران، در کاخ موزه سعد آباد نگهداری می‌شود؟
آیا میدانستید که :صفحه وب میلیون دلاری وب‌گاهی است که در سال ۲۰۰۵ توسط الکس تیو، برای تأمین مخارج تحصیلات دانشگاهی خود شکل گرفت و از یک میلیون پیکسل تشکیل شده‌است؟
آیا میدانستید که :روح‌الله نیکپا نخستین مدال آور المپیک در تاریخ کشور افغانستان است؟
آیا میدانستید که :فرانسیس فورد کوپولا پدید آورنده سه گانه فیلم پدرخوانده عموی نیکولاس کیج، بازیگر معروف و برنده جایزه اسکار بهترین بازیگر مرد است؟
آیا میدانستید که : ویتک خرس معروف ایرانی ارتش لهستان بود که به ازای دو کنسرو ماهی به سربازان ارتش لهستان فروخته و به خدمت در ارتش این کشور مشغول شد؟
آیا میدانستید که : جان استفن آکواری دونده استقامت اهل کشور تانزانیا است که با وجود کسب مقام آخر در ماراتن بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۶۸ مکزیکو سیتی معروف تر از برنده اتیوپیایی این دوره از مسابقات شد؟
آیا میدانستید که : محمد حسین کبادی از امدادگران و جزو نیروهای واکنش سریع هلال احمر ایران مسافت یک هزار و ۵۰ کیلومتری خلیج فارس را در ۸۵ روز شنا کرد؟
آیا میدانستید که : گورستانی در محله دولاب در جنوب شهر تهران وجود دارد که بزرگترین آرامگاه لهستانی‌های پناهنده به ایران در سال ۱۹۴۲ میلادی است؟
آیا میدانستید که : باباشمل لقبی بود که به سردسته ٔلوطی‌ها و داش‌های شناخته شدهٔ محله‌های تهران اطلاق می‌شد؟
آیا میدانستید که : لغت‌نامه دهخدا علاوه بر علی‌اکبر دهخدا و همکاران اولیه وی، گروهی ۴۸ نفره از پژوهندگان زبان و ادب فارسی را در طی بیش از شصت سال به تهیه مواد، تنظیم و تالیف آنها وا داشته بود؟
آیا میدانستید که : پردهٔ آهنین نامی بود که دیوار برلین اصلی‌ترین نماد جنگ سرد به آن مشهور شده بود. این دیوار به مدت ۲۸ سال شهر برلین آلمان را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم کرده بود؟
آیا میدانستید که : آرامگاه کوروش کوچک یا گور دختر درست همانند آرامگاه کورش بزرگ در پاسارگاد است با این تفاوت که اندازه‌ای کوچکتر دارد؟
آیا میدانستید که : محمد ظاهر شاه آخرین پادشاه افغانستان بود که در سال ۱۹۳۳ میلادی، در ۱۹ سالگی به پادشاهی رسید و به مدت چهل سال فرمانروای این کشور ماند؟
آیا میدانستید که : بحران ایران ماجرای پدیداری و سپس نابودی حکومت ملی آذربایجان به رهبری جعفر پیشه‌وری و به پشتیبانی شوروی در سالهای ۱۳۲۴ و ۱۳۲۵ در منطقهٔ آذربایجان ایران بود که در اصل یکی از سرآغازهای جنگ سرد شد؟
آیا میدانستید که : پسرک یا پسر کوچولو نام نخستین بمب هسته‌ای بود که در یک جنگ بکار برده شد. بمب دوم که فت من نام داشت سه روز بعد روی شهر ناگازاکی انداخته شد؟
آیا میدانستید که : باربارا هارمر نخستین خلبان هواپیماهای مافوق صوت کنکورد در سن ۱۵ سالگی تحصیل را رها کرد تا آرایشگر شود. وی مدت ۵ سال این حرفه را ادامه داد؟
آیا میدانستید که : بوداسَف در اندیشه‌های بودایی به موجوداتی گفته می‌شود که به همهٔ موجودات هوشمند دیگر کمک می‌کنند تا به بیداری روحانی برسند؟
آیا میدانستید که : کوش‌نامه منظومه‌ای حماسی-اساطیری است که در قرن ششم هجری توسط ایرانشاه بن ابی‌الخیر در سالهای ۵۰۰ تا ۵۰۴ هجری به سبک شاهنامه نوشته شده و از تاریخنامههای ملّی افسانه‌ای منظوم فارسی است؟
آیا میدانستید که :تازیانه خداوند لقبی است که رومیان به آتیلا رهبر قوم هونها داده بودند که در زمان حیاتش بزرگترین امپراتوری را در اروپا، از رود اورال تا دانوب داشت؟
آیا میدانستید که :رضا جباری هواپیماربای پرواز شماره ۷۰۷ کیش ایر در ۲۸ شهریور ۱۳۷۴ بود. وی پس از ۱۲ سال از این ماجرا ملیت کشور اسرائیل را برای ادای دِین به کشور میزبان پذیرفت؟
آیا میدانستید که :کلاشنیکف یا آکا-۴۷ یک سلاح تهاجمی است که به نام سازنده آن میخائیل کلاشنیکف نام گرفته‌است؟ این اسلحه در ایران به اشتباه کلاشینکف خوانده می‌شود.
آیا میدانستید که :مهران کریمی ناصری زاده ۱۹۴۲ میلادی در مسجدسلیمان ایران و یک پناهنده ایرانی است که تا سال ۲۰۰۶ به مدت ۱۸ سال در فردوگاه بین‌المللی شارل دو گل فرانسه زندگی کرد؟
آیا میدانستید که :تیمور معروف به تیمور لنگ پایه‌گذار خاندان تیموریان تمام جهان‌گشایی‌ها و جنگ‌هایش را پس از سن ۵۰ سالگی انجام داده‌است؟
آیا میدانستید که :شهناز آزاد روزنامه‌نگار و یکی از پیشگامان جنبش زنان ایران، دختر حسن رشدیه (پدر فرهنگ جدید ایران) است؟
آیا میدانستید که :در دههٔ شصت فیلمی از سیمای جمهوری اسلامی ایران از زندگی و نبردهای اسپرخ‌خان، خانِ بلغارها دوبله و پخش شد که در آن، نام او را اِسپاروخان می‌خواندند؟
آیا میدانستید که : نخستین شورش ثبت شده در تاریخ بشر، توسط کارگران معبد خوفو بخاطر قطع شدن جیره سیر آنها به وقوع پیوسته است؟
آیا میدانستید که :هه پینگ‌پینگ اهل کشور چین با داشتن ۷۴٫۶۱ سانتی‌متر قد، کوچکترین مرد دنیا بود؟
آیا میدانستید که :شبتای زوی که ادعا می‌کرد مسیح موعود یهودیان است در سن چهل سالگی به اجبار محمد چهارم، به دین اسلام روی آورد؟
آیا میدانستید که :پرچم بریتانیا در سال ۱۷۰۷ میلادی از ترکیب پرچم اسکاتلند، پرچم انگلستان و پرچم ایرلند شمالی بوجود آمده‌است؟
آیا میدانستید که :رزم‌ناو هود بزرگترین رزم‌ناو ساخته شده و یکی از افتخارات نیروی دریایی پادشاهی بریتانیا در ۲۴ می ۱۹۴۱ با نخستین شلیک توپخانه نبردناو بیسمارک آلمان در عرض ۵ دقیقه غرق شد؟
آیا میدانستید که :شیردال در میان مردمان ایران باستان و عیلامی‌ها نقش محافظ گنجینه‌های خداوند را به عهده داشتند؟
آیا میدانستید که :قلعه شوش قلعه‌ای است که توسط ژاک دو مورگان فرانسوی برای سکونت باستان‌شناسان فرانسوی و با استفاده از آجرهای کاخ آپادانای شوش و سنگ‌نبشته‌های میخی چغازنبیل ساخته شده‌است؟
آیا میدانستید که : گاو سنگی بزرگ کاخ آپادانای شوش که حدود دوازده تن وزن داشت زیر ضربات پتک ژان دیولافوای فرانسوی شکسته شد؟
آیا میدانستید که : جورج غول پیکر بزرگترین سگ دنیاست. جورج غول پیکر با بلندی قد ۱٫۰۹ متر و وزن ۱۱۱ کیلوگرم در آریزونای آمریکا زندگی می‌کند؟
آیا میدانستید که : برادران غلامعلی بایندر و یدالله بایندر یکی در خلیج فارس به دست نیروهای انگلیسی و دیگری در دریای خزر به دست نیروهای روسی با فاصله یک روز از هم در راه دفاع از میهن کشته شدند؟
آیا میدانستید که : جورج هربرت واکر بوش و جورج دبلیو بوش دو رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا از اعضای محفل مخفی جمجمه و استخوان اند؟
آیا میدانستید که :باراک اوباما در سال ۲۰۱۰ بعد از گذشت ۶۲ سال، بابت آزمایش میکروب سفلیس در گواتمالا توسط دولت ایالات متحده آمریکا بر روی شهروندان این کشور، عذر خواهی کرد؟
آیا میدانستید که : نقش رستم مجموعه‌ای باستانی در روستای زنگی‌آباد استان فارس است که از حدود سال ۱۲۰۰ پیش از میلاد تا سال ۶۲۵ میلادی مورد استفاده بوده‌است؟
آیا میدانستید که :حسن رشدیه که لقب پدر فرهنگ جدید ایران به او داده‌اند با توصیه پدرش که از روحانیان بود به جای رفتن به نجف و خواندن درس طلبگی، به استانبول، مصر و بیروت رفت تا آموزگاری نوین را فراگیرد؟
آیا میدانستید که :حسین امانت در ۲۴ سالگی طرح برج آزادی را که تلفیقی از معماری دوران هخامنشی، ساسانی و دوره اسلامی است با نام میدان شهیاد در مدت ۲۸ ماه اجرا کرد؟
آیا میدانستید که :جبار باغچه‌بان بنیان‌گذار نخستین کودکستان، نخستین مدرسه کر و لال‌های ایران و همچنین نخستین مؤلف و ناشر کتاب کودک در ایران است؟
آیا میدانستید که :طاق کسری یا ایوانِ مداین نام کاخ پادشاهان ساسانی در شهر بغداد است که بلندترین طاق خشتی ساخته شده به دست انسان می‌باشد؟
آیا میدانستید که :گیوم آپولینر یکی از برجسته‌ترین شاعران نخستین دهه قرن بیستم میلادی در فرانسه به اتهام دزدی از موزه لوور یک هفته در زندان بود؟
آیا میدانستید که :دیپ بلو نخستین کامپیوتر شطرنجبازی است که در ماه مه ۱۹۹۷ توانسته‌است قهرمان شطرنج جهان را شکست دهد؟
آیا میدانستید که :پنگوئن امپراتور نر در مدت دوماهی که وظیفه محافظت از تخم را به عهده دارد هیچ چیز نمی‌خورد؟ (تصویر)
آیا میدانستید که :هایکو کوتاه‌ترین گونهٔ شعر در جهان است و ژاپنی‌ها ابداع کنندهٔ هستند؟
آیا میدانستید که :مایاها نخستین قومی در جهان بودند که در حدود سال ۳۶ پیش از میلاد موفق به کشف عدد صفر شدند و تنها ششصد سال بعد بود که هندی‌ها به راز صفر پی بردند؟
آیا میدانستید که :اَرگ رایِن در شهر کرمان با مساحتی بیش از بیست و دو هزار مترمربع، دومین بنای خشتی بزرگ جهان پس از ارگ بم است؟
آیا میدانستید که :آفریقای سیاه اصطلاحی است که برای مناطق جنوب صحرای بزرگ آفریقا به‌کار می‌رود و این نام به خاطر سیاه‌پوست بودن اکثر ساکنان این مناطق رواج یافته‌است؟
آیا میدانستید که :سیاه‌مجد در اساطیر ایران دوره اسلامی نام مرد سیاهپوستی است که اغلب در پشت مسجدها و در حال قضای حاجت است؟
آیا میدانستید که :زامبی رایانه‌ای اغلب برای فعالیت‌هایی مانند گسترش هرزنامه‌های الکترونیکی و بدون آگاهی صاحب واقعی رایانه، مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد؟
آیا میدانستید که :دیناور به پیروان دین مانوی گفته می‌شد. آئینی عرفانی که ترکیبی از ادیان مسیحیت، زرتشتی و گنوسی بود؟
آیا میدانستید که :پلاستوفوم نوعی پلیمر سفید رنگ که عایق رطوبت، صدا و حرارت است. این پلیمر در ایران به نام یونولیت شناخته می‌شود؟
آیا میدانستید که :غلامحسین نقشینه بازیگر معروف نقش دایی جان ناپلئون بود که در خردادماه سال ۱۳۴۱ با سِمت معاون مدیرکل امور مخابرات سازمان برنامه و بودجه بازنشسته شد؟
آیا میدانستید که :شطرنج۹۶۰ گونه‌ای از بازی شطرنج است که بابی فیشر قهرمان سابق شطرنج جهان، پدید آورنده آن است. تنها تفاوت این شطرنج با شطرنج کلاسیک در چگونگی جای‌گیری مهره‌ها (به جز پیاده‌ها) است؟
آیا میدانستید که :جنگ تریاک بین سالهای ۱۸۴۰ تا ۱۸۴۲ میلادی میان انگلستان و چین روی داد. این جنگ نخستین مرحله نفوذ موثر کشورهای اروپای غربی به چین به شمار می‌رود؟
آیا میدانستید که :تلخ‌ترین ترکیب شیمیایی شناخته شده تاکنون توسط بشر دناتونیوم نام دارد؟
آیا میدانستید که :کافه گلاسه، بستنی‌های فرنگی، قهوه ترک و قهوه فرانسوی برای نخستین بار در سال ۱۳۰۶ در کافه نادری به ایرانیان عرضه شد؟
آیا میدانستید که :یهودی سرگردان در ادبیات عامیانهٔ اروپا داستان یک یهودی است که به مسیح توهین می‌کند، و به تاوان آن تا بازگشت مسیح باید زمین را بپیماید؟
آیا میدانستید که :تیله را در اهواز و آبادان فِنگ، در خراسان توشله، در تبریز مازی، در ایلام گُلو و در سقز کردستان که لا می گویند؟
آیا میدانستید که : اِدو نام یک دهکدهٔ ماهیگیری کوچک در ژاپن بود که بعدها به یکی از بزرگترین شهرهای جهان به نام توکیو، به معنی پایتخت شرقی، تبدیل شد؟
آیا میدانستید که :نام آذربایجان معرب آتروپاتکان است و ریشه نام به سردار پارسی هخامنشیان، آتروپات برمی‌گردد که بخش‌های شمال ایران را در زمان حمله اسکندر از اشغال حفظ کرد؟
آیا میدانستید که :نمایش آدم و حوا نخستین تئاتر زنان در ایران بود که محوریت آن آزادی زنان بود و نمایش‌نامه آن توسط جمعیت نسوان وطنخواه و میرزاده عشقی در سال ۱۳۰۲ آماده شده بود؟
آیا میدانستید که :پنگوئن امپراتور می‌تواند ۱۸ دقیقه در عمق ۵۳۵ متری زیر آب بماند. و در شرایط اضطراری، توانایی کاهش سوخت و ساز بدن و غیرفعال کردن عملکرد اندام‌های غیر ضروری را دارد؟
آیا میدانستید که :نام کوروش بزرگ در پارسی باستان «کوروش»، در زبان عیلامی «کوراش»، در متون اکدی «کورِش»، در تورات بصورت «کورُش» و «کورِش»، در زبان یونانی «کورُس»، در کتاب آثار الباقیه «کورُش»، در مروج الذهب «کورُس» و در کتاب تاریخ الرسل و الملوک «کِیرُش» نوشته شده‌است؟
آیا میدانستید که :موزه هنرهای معاصر تهران بزرگترین و گرانبهاترین گنجینه آثار هنری مدرن در خارج از ایالات متحده و اروپا را داراست؟
آیا میدانستید که :سیاه‌چاله ناحیه‌ای از فضا-زمان است که هیچ چیز، حتی نور هم نمی‌تواند از میدان گرانشی آن بگریزد؟
آیا میدانستید که :نادر جهانبانی، سپهبد خلبان نیروی هوایی شاهنشاهی ایران، به خاطر چهره اروپایی‌اش به عنوان ژنرال چشم‌آبی معروف بود؟
آیا میدانستید که :فیفا ۱۰۰ نام فهرستی از صد بازیکن فوتبال برتر دنیاست که به درخواست فیفا و بوسیله پله، بازیکن فوتبال برزیلی، در سال ۲۰۰۴ نوشته شده‌است؟
آیا میدانستید که :هارولد لوید که حرکات خطرناک در داستان فیلم را خود انجام می‌داد به همراه چارلی چاپلین و باستر کیتون در زمره محبوب‌ترین کمدین‌های دوران فیلم صامت به‌شمار می‌آید؟
آیا میدانستید که :دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه جهان و بزرگترین منبع ماهیان خاویاری در جهان بیش از ۹۰ درصد خاویار جهان را تأمین می‌کند؟
آیا میدانستید که :ماهاتما به معنای روح بزرگ لقب مهانداس کارامچاند گاندی رهبر سیاسی و معنوی هندی‌ها بود که ملت هند را در راه آزادی از استعمار امپراتوری بریتانیا رهبری کرد؟
آیا میدانستید که :کندترین ماهی دریا اسب دریایی است که با سرعت ۰٫۰۱۶ کیلومتر بر ساعت شنا می‌کند؟
آیا میدانستید که :استارباکس با داشتن ۱۹۹۷۲ شعبه در ۶۰ کشور دنیا، بزرگترین کافی‌شاپ زنجیره‌ای در جهان است؟
آیا میدانستید که :آسپرین یکی از پر طرفدارترین داروها در دنیاست که سالانه ۵۰۰۰۰ میلیون عدد از آن در جهان مصرف می‌شود؟
آیا میدانستید که :ببرهای تامیل یک گروه نظامی جدایی‌طلب است که در ماه می سال ۱۹۷۶ برای ایجاد یک ایالت مستقل در شمال و شرق سری‌لانکا پایه‌گذاری شد؟
آیا میدانستید که :نخستین آلبوم راک اند رول به دست فرهاد مِهراد معروف به فرهاد در ایران منتشر شد؟
آیا میدانستید که :امپراتوری مغول در سده‌های میانی تاریخ (۵۰۰ میلادی تا ۱۵۰۰ میلادی) با وسعت ۲۴ میلیون کیلومتر مربع بزرگترین امپراتوری جهان بشمار می‌آمد؟
آیا میدانستید که :جان رونالد روئل تالکین خالق رمان‌های هابیت و ارباب حلقه‌ها و ۱۵ زبان تخیلی است که شخصیت‌های مختلف سرزمین‌های خیالی داستان‌هایش به آن زبان‌ها سخن میگویند؟
آیا میدانستید که :استوانهٔ کوروش در سال ۱۹۷۱ میلادی به همهٔ زبان‌های رسمی سازمان ملل متحد منتشر شد و بدلی از این استوانه در مقر سازمان ملل در شهر نیویورک قرار گرفت؟
آیا میدانستید که :الیا کازان به عنوان کارگردان، دو جایزه اسکار، چهار جایزه گلدن گلوب و سه جایزه تونی را از آن خود کرد؟
آیا میدانستید که :تنها جانوری که می‌تواند پس از بلوغ جنسی به دوره نابالغی بازگردد، تیولا یا عروس دریایی نامیرا است که صدها سال عمر می‌کند؟
آیا میدانستید که :سومو یک سبک کُشتی ژاپنی است که در آن هدف شرکت‌کنندگان این است که حریف خود را از رینگ بیرون انداخته یا او را وادار کنند تا یکی از اعضای بدن خود را بر زمین گذارد؟
آیا میدانستید که :سرخ‌جامگان به رهبری مازیار در طبرستان و خرم‌دینان به رهبری بابک در آذربایجان علیهٔ عباسیان قیام کردند و سرانجام کشته شدند؟
آیا میدانستید که :نوار موبیوس سطحی است که فقط یک رو و فقط یک مرز دارد. این نوار مثالی از یک رویهٔ جهت‌ناپذیر در ریاضیات است؟
آیا میدانستید که :ریچارد نیکسون از سال ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۴، سی‌وهفتمین رئیس جمهور آمریکا بود و تا به امروز نخستین و تنها رئیس‌جمهور این کشور است که از مقام خود کناره‌گیری کرده‌است؟
آیا میدانستید که :« زبان مردم آذربایجان نه ترکی بلکه زبانی بنام زبان تاتی ایران بوده‌است » موضوع رساله دکترای احسان یارشاطر بود؟
آیا میدانستید که :در جریان محاکمهٔ پزشک احمدی در سال ۱۳۲۰، احمد کسروی با این عنوان که او «واسطه افزار جرم» بوده نه عامل آن، وکیل مدافع وی بود؟
آیا میدانستید که :دقیقی آغاز کننده سرایش شاهنامه و از معدود شاعران ادبیات فارسی است که آئین مزدیسنا داشته‌است؟
آیا میدانستید که :یوناتان نتانیاهو برادر بزرگ‌تر بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل در جریان عملیات آزادسازی مسافران هواپیمای فرانسوی در ۴ ژوئیه ۱۹۷۶ در فرودگاه انتبه کشته شد؟
آیا میدانستید که :بهاءالدین ولد نام پدر و بهاء ولد نام پسر مولوی بوده‌است؟
آیا میدانستید که :قلعه دختر به قلعه‌های دست‌نیافتنی‌ای می‌گفتند که تصرف آنها مشکل بوده‌است و در چندین شهر ایران آثاری از آنها برجای مانده‌است. همچنین گاه در مقابل آنها قلعه دیگری به نام قلعه پسر ساخته می‌شد؟
آیا میدانستید که :ام‌تی‌وی نخستین شبکه تلویزیونی جهان بود که به طور شبانه روزی موسیقی پخش می‌کرد؟
آیا میدانستید که : برج گنبد کاووس بلندترین بنای آجری دنیا است و بیش از هزارسال قدمت دارد؟
آیا میدانستید که : بتهوون بهترین آثارش را در دورانی که کم‌شنوا و در نهایت ناشنوا بود خلق کرد و بیشترین ساختارشکنی‌هایش مربوط به این دوران است؟
آیا میدانستید که : گروهی از ماساگت‌ها که از اقوام ایرانی‌تبار و از تیرهٔ سکایی در آسیای میانه بودند به جنوب شرقی ایران کوچیدند و این سرزمین را به نام خود سکستان یا سیستان کنونی خواندند؟
آیا میدانستید که : پروژهٔ منهتن (پروژهٔ ساخت بمب اتم) با امضا و تائید آلبرت اینشتین شروع شد، اما با این وجود سازمان اف‌بی‌آی به دلایل امنیتی به وی اجازهٔ مشارکت در این پروژه را نداد؟
آیا میدانستید که : رمز ژنتیکی مربوط به رفتارِ تعلّقی (دوستانه) در انسان و بونوبو (شامپانزهٔ کوتوله) مشترک است؟ این کد ژنتیکی در شامپانزه معمولی نیست؟
آیا میدانستید که : نبرد نرماندی بزرگترین عملیات آبی خاکی تاریخ محسوب می‌شود؟
آیا میدانستید که : جنگ ایران و عراق (به مدت ۸ سال) طولانی‌ترین جنگ سده بیستم میلادی بود؟
آیا میدانستید که : کمبوجیه دوم پسر بزرگ کورش هنگامی‌که به پادشاهی رسید به سوی مصر لشکر کشید و بر فرعون‌های مصر که بیش از سه هزار سال حکومت می‌کردند پیروز گشته و وارد مصر شد؟
آیا میدانستید که : سلیمان حییم علاوه برفرهنگ‌های انگلیسی به فارسی و برعکس، فرهنگ‌های فرانسوی به فارسی، عبری به فارسی و برعکس را نیز تدوین کرده‌است و با زبان‌های ترکی و آلمانی و روسی آشنایی داشته‌است؟
آیا میدانستید که : دکتر علی ملک‌حسینی نخستین پیوند کبد از فرد زنده به فرد زنده را در بیمارستان نمازی شیراز انجام داد؟
آیا میدانستید که : در دورهٔ جنبش مشروطه انجمن‌های سرّی و نیمه‌سری زیادی در ایران به وجود آمدند؛ در این دوران انجمن‌های زنان نیز به طور مخفیانه شکل گرفتند که در انقلاب مشروطه شرکت می‌کردند و سپس سازمان‌های حقوق زنان تاسیس شدند که جنبش زنان ایران را آغاز کردند؟
آیا میدانستید که : قلندران معمولاً دلقی سبزرنگ از جنس پشم پوشیده و موی سر و ریش و سبیل و گاهی بعضی از آنان ابروی خود را نیز می‌تراشیده‌اند؟
آیا میدانستید که : شاپور دوم ساسانی پیش از زاده شدن و وقتی درون شکم مادرش بود، پدرش هرمز دوم درگذشت؛ در روایات آمده که درباریان و موبدان تاج شاهی بر شکم مادرش گذاشتند؛ بدین ترتیب وی از بدو تولد شاهنشاه بود؟
آیا میدانستید که : بمب هیدروژنی تزار قوی‌ترین بمب آزمایش شده توسط بشر است که حدود ۳۰۰۰ برابر بمب اتمی هیروشیما قدرت داشت و تا ۶۰۰۰ برابر نیز قابل ارتقا بود؟
آیا میدانستید که : نبرد عین جالوت اولین نبردی بود که در آن مغول‌ها به شکل ماندگاری شکست خورده و از ادامه پیشروی بازماندند؟
آیا میدانستید که : پیمان نانجینگ پیمانی بود که پس از جنگ تریاک نخست بین بریتانیا و چین بسته شد و مطابق آن هنگ کنگ به پادشاهی بریتانیا واگذار شد؟
آیا میدانستید که : کوه سرگردان جلد سوم جزیره سرگردانی و آخرین رمان سیمین دانشور، از سال ۱۳۸۶ مفقود شده‌است؟
آیا میدانستید که : مزدا نام شرکت خودروسازی مشهور ژاپنی، برگرفته از نام اهورامزدا بوده‌است؟
آیا میدانستید که : سمیرامیس ملکهٔ افسانه‌ای سرزمین بابل است که باغ‌های معلق بابل برای او ساخته شد؟
آیا میدانستید که : تا پیش از آن که رضاشاه، شیره‌کش‌خانه‌ها را تعطیل و اداره آنها را ممنوع نماید این مکان‌ها در دوره ناصرالدین‌شاه قاجار در اوج فعالیت خود بود ؟
آیا میدانستید که : بلشویک‌ها گروهی از حزب کارگر سوسیال دموکرات مارکسیستی روسیه بودند که در دومین کنگره حزب در ۱۹۰۳ به رهبری ولادیمیر لنین از دستهٔ منشویک‌ها (اقلیت) جدا شده و نهایتاً حزب کمونیست شوروی را تشکیل دادند؟
آیا میدانستید که : بلز پاسکال در سن ۱۸ سالگی، برای کمک به پدرش در انجام محاسبات ریاضی، یک ماشین‌حساب مکانیکی ساخت که قادر به جمع و تفریق اعداد بود که بعدها به نام ماشین حساب پاسکال شهرت یافت؟
آیا میدانستید که : رنسانس یا نوزایی در سالهای ۱۳۰۰ از ایتالیا آغاز شد و در طول سه قرن در سراسر اروپا انتشار یافت؟
آیا میدانستید که : جایزه هوگو قدیمی‌ترین و یکی از معتبرترین جوایز در زمینهٔ داستان نویسی علمی–تخیلی و خیال‌پردازی است که به افتخار هوگو گرنزبک بنیان‌گذار نخستین مجلهٔ علمی-تخیلی به نام او نام‌گذاری شده‌است؟
آیا میدانستید که : مرغ چنگ پرنده‌ای از خانوادهٔ گنجشک‌سانان و شناخته شده ترین پرندهٔ بومی استرالیا است. این پرنده می‌تواند هر صدایی که در پیرامونش به گوش می‌رسد را تقلید کند حتی صدای بسته شدن دریچهٔ دوربین در هنگام عکس گرفتن؟
آیا میدانستید که : از آنجا که دو قاره آسیا و اروپا مرز طبیعی ویژه‌ای ندارند و مرزبندی کنونی میان این دو قاره بیشتر تاریخی-فرهنگی است؛ برخی از گیتاشناسان این دو قاره را قاره‌ای یکپارچه می دانند و آن را اوراسیا می‌خوانند؟
آیا میدانستید که : فرانسیسکو وارایو بازی کن پیشین تیم ملی فوتبال آرژانتین در اوت سال ۲۰۱۰ آخرین فرد زنده از میان بازیکنان مرحلهٔ نهایی جام جهانی فوتبال ۱۹۳۰ اروگوئه بود که در سن صد سالگی درگذشت؟
آیا میدانستید که : جنبش وهابیت پیش از پایه‌گذاری حکومت پادشاهی عربستان سعودی به دست ملک عبدالعزیز، یک بار توسط سلطان عثمانی در سال ۱۸۱۸ و بار دیگر به دست خاندان رشیدیه (از شمال عربستان) از تسلط سیاسی و مذهبی بر عربستان باز ماند؟
آیا میدانستید که : امپراتریس گو-ساکوراماشی ۱۱۷مین فرمانروا و در تمام دوره‌های امپراتوری ژاپن وی ۸مین و آخرین امپراتریسِ فرمانروای ژاپن است؟
آیا میدانستید که : سروانتس رمان‌نویس، شاعر، نقاش و نمایشنامه‌نویس اسپانیایی بود و در جنگ لپانتو در مقابل امپراتوری عثمانی جنگید و بر اثر جراحات وارده دست چپش از کار افتاد؟
آیا میدانستید که : بر روی سنگ قبر نیکوس کازانتزاکیس نوشته شده: «نه آرزوئی دارم، نه می‌ترسم. من آزادم»؟
آیا میدانستید که : آتش جنگ جهانی اول در ۱۱ نوامبر ۱۹۱۸ خاموش شد در حالیکه پیمان ورسای در در ۲۸ ژوئن سال ۱۹۱۹ میلادی به امضا رسید و در ۱۰ ژانویه ۱۹۲۰ به مرحله اجرا گذاشته شد؟
آیا میدانستید که : در سال ۱۹۳۳ و در جریان رکود بزرگ، برای مدتی ورود شهروندان دیگر مناطق آمریکا به کالیفرنیا توسط مسئولان ایالتی با محدودیت روبرو شده بود؟
آیا میدانستید که : پرتاب روباه یکی از بازی‌های پرطرفدار قرن‌های هفده و هجده میلادی در بیشتر قسمت‌های اروپا بود؟
آیا میدانستید که : کاظم رجوی نخستین نمایندهٔ ایران در مقر سازمان ملل متحد در ژنو پس از انقلاب ۱۳۵۷ بود که در تاریخ ۲۴ آوریل ۱۹۹۰ در نزدیکی خانه‌اش هدف ۶ گلوله قرار گرفت؟
آیا میدانستید که : هووخشتره تواناترین شاه ماد اولین پادشاهی است که یک سلطنت سراسری را در ایران تشکیل داد و ایران را به عنوان یک قدرت مهم جهان آن زمان مطرح کرد؟
آیا میدانستید که : صبیحه گوکچن، دخترخواندهٔ مصطفی کمال آتاترک، اولین خلبان زن هواپیماهای جنگنده در سرتاسر جهان است؟
آیا میدانستید که : طلا شکل‌پذیرترین ماده‌است و یک اونس آن را می‌توان به اندازهٔ ۳۰۰ پا پهن کرد؟
آیا میدانستید که : در سنت مذهبی مایا خدایان زوج بودند و هرکدام برای خود قرینه‌ای نیز داشتند که همکار و همدمشان بود؟
آیا میدانستید که : مونته‌نگرو از ۲۱ مه ۲۰۰۶ و کوزوو از ۱۸ فوریه ۲۰۰۸ به عنوان کشور شناخته شدند؟
آیا میدانستید که : پس از کشته‌شدن پاتریس لومومبا، شعری با نام «سرود بهار» از عبدالله بهزادی در سوگ وی خطاب به همسر او در هفته‌نامه سپید و سیاه به‌چاپ رسید که بعدها متن سرود انقلابی بهاران خجسته باد شد؟
آیا میدانستید که : دنباله‌دار سی/۲۰۱۲ اس۱ هنگامی که در حضیض خود در روز ۲۸ نوامبر ۲۰۱۳ جای گیرد، درخشان تر از ماه کامل در آسمان دیده خواهد شد؟
آیا میدانستید که : نام شهر تفتناز در سوریه عربی نیست بلکه ریشه آن به زبان هیتی باز می‌گردد؟
آیا میدانستید که : ساختمان پایتخت ایالت ویسکانسین در ۲۶ فوریهٔ ۱۹۰۴ میلادی آنچنان سوخت که می‌توان گفت، با خاک یکسان شد؟
آیا میدانستید که : منارهٔ مسجد حسن دوم با بلندی ۲۱۰ متر، بلندترین مناره در جهان است و در بالای آن پرتوهای لیزر تابیده می‌شود و مستقیم به سوی مکه اشاره دارد؟
رایانهیا کامپیوتر (به انگلیسی: computer) ماشینی است که از آن برای پردازش
اطلاعات استفاده می‌شود.
نام
در زبان انگلیسی «کامپیوتر» به دستگاه خودکاری می‌گفتند که محاسبات ریاضی را انجام می‌داد. بر پایهٔ «واژه‌نامه ریشه‌یابی Barnhart Concise» واژهٔ کامپیوتر در سال ۱۶۴۶ به زبان انگلیسی وارد گردید که به معنی «شخصی که محاسبه می‌کند» بوده‌است و سپس از سال ۱۸۹۷ به ماشین‌های محاسبه مکانیکی گفته می‌شد. در هنگام جنگ جهانی دوم «کامپیوتر» به زنان نظامی انگلیسی و آمریکایی که کارشان محاسبه مسیرهای شلیک توپ‌های بزرگ جنگی به وسیله ابزار مشابهی بود، اشاره می‌کرد .
البته در اوایل دهه ۵۰ میلادی هنوز اصطلاح ماشین حساب (computing machines) برای معرفی این ماشین‌ها به‌کار می‌رفت. پس از آن عبارت کوتاه‌تر کامپیوتر (computer) به‌جای آن به‌کار گرفته شد. ورود این ماشین به ایران در اوائل دهه ۱۳۴۰ بود و در فارسی از آن زمان به آن «کامپیوتر» می‌گفتند. واژه رایانه در دو دهه اخیر در فارسی رایج شده است.
برابر این واژه در زبان‌های دیگر حتماً همان واژه زبان انگلیسی نیست. در زبان فرانسوی واژه "ordinateur"، که به معنی «سازمان‌ده» یا «ماشین مرتب‌ساز» است، به‌کار می‌رود. در اسپانیایی "ordenador" با معنایی مشابه استفاده می‌شود، همچنین در دیگر کشورهای اسپانیایی زبان computadora بصورت انگلیسی‌مآبانه‌ای ادا می‌شود. در پرتغالی واژه computador به‌کار می‌رود که از واژه computar گرفته شده و به معنای «محاسبه کردن» می‌باشد. در ایتالیایی واژه "calcolatore" که معنای ماشین حساب بکار می‌رود که بیشتر روی ویژگی حسابگری منطقی آن تاکید دارد. در سوئدی رایانه "dator" خوانده می‌شود که از "data" (داده‌ها) برگرفته شده‌است. به فنلاندی "tietokone" خوانده می‌شود که به معنی «ماشین اطلاعات» می‌باشد. اما در زبان ایسلندی توصیف شاعرانه‌تری بکار می‌رود، «tölva» که واژه‌ایست مرکب و به معنای «زن پیشگوی شمارشگر» می‌باشد. در چینی رایانه «dian nao» یا «مغز برقی» خوانده می‌شود. در انگلیسی واژه‌ها و تعابیر گوناگونی استفاده می‌شود، به‌عنوان مثال دستگاه داده‌پرداز («
data processing machine»).
معنای واژهٔ فارسی رایانه
واژهٔ رایانه از مصدر رایانیدن ساخته شده که در فارسی میانه به شکلِ rāyēnīdan و به معنای «سنجیدن، سبک و سنگین کردن، مقایسه کردن» یا «مرتّب کردن، نظم بخشیدن و سامان دادن» بوده‌است. این مصدر در زبان فارسی میانه یا همان پهلوی کاربرد فراوانی داشته و مشتق‌های زیادی نیز از آن گرفته شده بوده. برایِ مصدر رایانیدن/ رایاندن در فرهنگ واژهً دهخدا چنین آمده:
رایاندن
[ دَ ] (مص) رهنمائی نمودن به بیرون. هدایت کردن. (ناظم الاطباء).
شکلِ فارسی میانهٔ این واژه rāyēnīdan بوده و اگر می‌خواسته به فارسی نو برسد به شکل رایانیدن/ رایاندن درمی‌آمده. (بسنجید با واژه‌یِ فارسیِ میانه‌یِ āgāhēnīdan که در فارسیِ نو آگاهانیدن/ آگاهاندن شده‌است).
این واژه از ریشه‌یِ فرضیِ ایرانیِ باستانِ –radz* است که به معنایِ «مرتّب کردن» بوده. این ریشه به‌صورتِ –rad به فارسیِ باستان رسیده و به شکلِ rāy در فارسیِ میانه (پهلوی) به‌کار رفته. از این ریشه ستاک‌هایِ حالِ و واژه‌هایِ زیر در فارسیِ میانه و نو به‌کار رفته‌اند:
-ā-rādz-a*یِ ایرانیِ باستان> -ā-rāy ِ فارسی میانه که در واژه‌یِ آرایشِ فارسیِ نو دیده می‌شود.
-pati-rādz-a*یِ ایرانیِ باستان> -pē-rāy ِ فارسی میانه که در واژه‌یِ پیرایشِ فارسیِ نو دیده می‌شود؛ و
-rādz-ta*یِ ایرانیِ باستان> rāst ِ فارسی میانه که در واژه‌یِ راستِ فارسیِ نو دیده می‌شود.
این ریشه‌یِ ایرانی از ریشه‌یِ هندواروپاییِ -reĝ* به معنایِ «مرتّب کردن و نظم دادن» آمده‌است. از این ریشه در
هندی rāj-a به معنیِ «هدایت‌کننده، شاه» (یعنی کسی که نظم می‌دهد)؛
لاتینی rect-us به معنیِ «راست، مستقیم»،
فرانسه di-rect به معنیِ «راست، مستقیم»،
آلمانی richt به معنیِ «راست، مستقیم کردن» و
انگلیسی right به معنیِ «راست، مستقیم، درست»
برجای مانده‌است.
در فارسیِ نو پسوندِ -ـه (= /e/ در فارسی رسمی ایران و /a/ در فارسی رسمی افغانستان و تاجیکستان) را به ستاکِ حالِ فعل‌ها می‌چسبانند تا نامِ ابزارِ آن فعل‌ها به‌دست آید (البته با این فرمول مشتق‌های دیگری نیز ساخته می‌شود، امّا در اینجا تنها نامِ ابزار مدِّ نظر است)؛ برای نمونه از
مالـ- (یعنی ستاکِ حالِ مالیدن) + -ـه، ماله «ابزار مالیدنِ سیمان و گچِ خیس»
گیر- (یعنی ستاکِ حالِ گرفتن) + -ـه، گیره «ابزار گرفتن»
پوشـ- (یعنی ستاکِ حالِ پوشیدن) + -ـه، پوشه «ابزار پوشیدن» (خود را جایِ کاغذهایی بگذارید که پوشه را می‌پوشند!)
رسانـ- (یعنی ستاکِ حالِ رساندن) + -ـه، رسانه «ابزار رساندنِ اطّلاعات و برنامه‌هایِ دیداری و شنیداری»
حاصل می‌گردد.
در فارسیِ نو پسوندِ -ـه (= e- یا همان a-) را به ستاکِ حالِ "رایانیدن" یعنی رایانـ- چسبانده‌اند تا نامِ ابزارِ این فعل ساخته شود؛ یعنی "رایانه" به معنایِ «ابزارِ نظم بخشیدن و سازماندهی (ِ داده‌ها)» است.
سازندگان این واژه به واژه‌یِ فرانسویِ این مفهوم، یعنی ordinateurتوجّه داشته‌اند
که در فرانسه از مصدرِ ordre«ترتیب و نظم دادن و سازمان بخشیدن» ساخته شده. به هرحال، معنادهیِ واژه‌یِ رایانه برایِ این دستگاه جامع‌تر و رساتر از کامپیوتر است. یادآور می‌شود که computerبه معنایِ «حسابگر» یا «مقایسه‌گر» است، حال آن‌که کارِ این دستگاه براستی فراتر از "حساب کردن" است.
نام
در زبان انگلیسی «کامپیوتر» به دستگاه خودکاری می‌گفتند که محاسبات ریاضی را انجام می‌داد. بر پایهٔ «واژه‌نامه ریشه‌یابی Barnhart Concise» واژهٔ کامپیوتر در سال ۱۶۴۶ به زبان انگلیسی وارد گردید که به معنی «شخصی که محاسبه می‌کند» بوده‌است و سپس از سال ۱۸۹۷ به ماشین‌های محاسبه مکانیکی گفته می‌شد. در هنگام جنگ جهانی دوم «کامپیوتر» به زنان نظامی انگلیسی و آمریکایی که کارشان محاسبه مسیرهای شلیک توپ‌های بزرگ جنگی به وسیله ابزار مشابهی بود، اشاره می‌کرد .
البته در اوایل دهه ۵۰ میلادی هنوز اصطلاح ماشین حساب (computing machines) برای معرفی این ماشین‌ها به‌کار می‌رفت. پس از آن عبارت کوتاه‌تر کامپیوتر (computer) به‌جای آن به‌کار گرفته شد. ورود این ماشین به ایران در اوائل دهه ۱۳۴۰ بود و در فارسی از آن زمان به آن «کامپیوتر» می‌گفتند. واژه رایانه در دو دهه اخیر در فارسی رایج شده است.
برابر این واژه در زبان‌های دیگر حتماً همان واژه زبان انگلیسی نیست. در زبان فرانسوی واژه "ordinateur"، که به معنی «سازمان‌ده» یا «ماشین مرتب‌ساز» است، به‌کار می‌رود. در اسپانیایی "ordenador" با معنایی مشابه استفاده می‌شود، همچنین در دیگر کشورهای اسپانیایی زبان computadora بصورت انگلیسی‌مآبانه‌ای ادا می‌شود. در پرتغالی واژه computador به‌کار می‌رود که از واژه computar گرفته شده و به معنای «محاسبه کردن» می‌باشد. در ایتالیایی واژه "calcolatore" که معنای ماشین حساب بکار می‌رود که بیشتر روی ویژگی حسابگری منطقی آن تاکید دارد. در سوئدی رایانه "dator" خوانده می‌شود که از "data" (داده‌ها) برگرفته شده‌است. به فنلاندی "tietokone" خوانده می‌شود که به معنی «ماشین اطلاعات» می‌باشد. اما در زبان ایسلندی توصیف شاعرانه‌تری بکار می‌رود، «tölva» که واژه‌ایست مرکب و به معنای «زن پیشگوی شمارشگر» می‌باشد. در چینی رایانه «dian nao» یا «مغز برقی» خوانده می‌شود. در انگلیسی واژه‌ها و تعابیر گوناگونی استفاده می‌شود، به‌عنوان مثال دستگاه داده‌پرداز («
data processing machine»).
معنای واژهٔ فارسی رایانه
واژهٔ رایانه از مصدر رایانیدن ساخته شده که در فارسی میانه به شکلِ rāyēnīdan و به معنای «سنجیدن، سبک و سنگین کردن، مقایسه کردن» یا «مرتّب کردن، نظم بخشیدن و سامان دادن» بوده‌است. این مصدر در زبان فارسی میانه یا همان پهلوی کاربرد فراوانی داشته و مشتق‌های زیادی نیز از آن گرفته شده بوده. برایِ مصدر رایانیدن/ رایاندن در فرهنگ واژهً دهخدا چنین آمده:
رایاندن
[ دَ ] (مص) رهنمائی نمودن به بیرون. هدایت کردن. (ناظم الاطباء).
شکلِ فارسی میانهٔ این واژه rāyēnīdan بوده و اگر می‌خواسته به فارسی نو برسد به شکل رایانیدن/ رایاندن درمی‌آمده. (بسنجید با واژه‌یِ فارسیِ میانه‌یِ āgāhēnīdan که در فارسیِ نو آگاهانیدن/ آگاهاندن شده‌است).
این واژه از ریشه‌یِ فرضیِ ایرانیِ باستانِ –radz* است که به معنایِ «مرتّب کردن» بوده. این ریشه به‌صورتِ –rad به فارسیِ باستان رسیده و به شکلِ rāy در فارسیِ میانه (پهلوی) به‌کار رفته. از این ریشه ستاک‌هایِ حالِ و واژه‌هایِ زیر در فارسیِ میانه و نو به‌کار رفته‌اند:
-ā-rādz-a*یِ ایرانیِ باستان> -ā-rāy ِ فارسی میانه که در واژه‌یِ آرایشِ فارسیِ نو دیده می‌شود.
-pati-rādz-a*یِ ایرانیِ باستان> -pē-rāy ِ فارسی میانه که در واژه‌یِ پیرایشِ فارسیِ نو دیده می‌شود؛ و
-rādz-ta*یِ ایرانیِ باستان> rāst ِ فارسی میانه که در واژه‌یِ راستِ فارسیِ نو دیده می‌شود.
این ریشه‌یِ ایرانی از ریشه‌یِ هندواروپاییِ -reĝ* به معنایِ «مرتّب کردن و نظم دادن» آمده‌است. از این ریشه در
هندی rāj-a به معنیِ «هدایت‌کننده، شاه» (یعنی کسی که نظم می‌دهد)؛
لاتینی rect-us به معنیِ «راست، مستقیم»،
فرانسه di-rect به معنیِ «راست، مستقیم»،
آلمانی richt به معنیِ «راست، مستقیم کردن» و
انگلیسی right به معنیِ «راست، مستقیم، درست»
برجای مانده‌است.
در فارسیِ نو پسوندِ -ـه (= /e/ در فارسی رسمی ایران و /a/ در فارسی رسمی افغانستان و تاجیکستان) را به ستاکِ حالِ فعل‌ها می‌چسبانند تا نامِ ابزارِ آن فعل‌ها به‌دست آید (البته با این فرمول مشتق‌های دیگری نیز ساخته می‌شود، امّا در اینجا تنها نامِ ابزار مدِّ نظر است)؛ برای نمونه از
مالـ- (یعنی ستاکِ حالِ مالیدن) + -ـه، ماله «ابزار مالیدنِ سیمان و گچِ خیس»
گیر- (یعنی ستاکِ حالِ گرفتن) + -ـه، گیره «ابزار گرفتن»
پوشـ- (یعنی ستاکِ حالِ پوشیدن) + -ـه، پوشه «ابزار پوشیدن» (خود را جایِ کاغذهایی بگذارید که پوشه را می‌پوشند!)
رسانـ- (یعنی ستاکِ حالِ رساندن) + -ـه، رسانه «ابزار رساندنِ اطّلاعات و برنامه‌هایِ دیداری و شنیداری»
حاصل می‌گردد.
در فارسیِ نو پسوندِ -ـه (= e- یا همان a-) را به ستاکِ حالِ "رایانیدن" یعنی رایانـ- چسبانده‌اند تا نامِ ابزارِ این فعل ساخته شود؛ یعنی "رایانه" به معنایِ «ابزارِ نظم بخشیدن و سازماندهی (ِ داده‌ها)» است.
سازندگان این واژه به واژه‌یِ فرانسویِ این مفهوم، یعنی ordinateurتوجّه داشته‌اند
که در فرانسه از مصدرِ ordre«ترتیب و نظم دادن و سازمان بخشیدن» ساخته شده. به هرحال، معنادهیِ واژه‌یِ رایانه برایِ این دستگاه جامع‌تر و رساتر از کامپیوتر است. یادآور می‌شود که computerبه معنایِ «حسابگر» یا «مقایسه‌گر» است، حال آن‌که کارِ این دستگاه براستی فراتر از "حساب کردن" است.
ساعت : 4:39 pm | نویسنده : admin
|
مطلب بعدی